Waarom we verliefd worden op collega’s

Om hogerop te raken. Uit eenzaamheid. Als remedie tegen stress. Omdat de gelegenheid zich voordoet. Als we emeritus hoogleraar psychologie Stefaan Lievens (UGent) vragen naar de redenen voor kantoorliefdes, dan begint hij zonder blozen een lijstje van vijftien oorzaken op te sommen.

Lievens deed ruim tien jaar onderzoek naar het thema en interviewde tientallen bedrijfsleiders, afdelingshoofden en ‘rechtstreeks betrokkenen’ – lees: zij die verliefd werden op collega’s. Zijn bevindingen bundelde hij in Van in team naar intiem (Academia Press).

‘Het aantal werkromances is de laatste decennia enorm toegenomen’, vertelt Lievens. ‘Vroeger werd soms gezegd dat je mooie vrouwen en geld moest binnenhouden, maar nu hebben de meeste vrouwen een baan. Bovendien wordt teamwerk enorm gestimuleerd, waardoor mensen nauwer samenwerken en dus ook sneller gevoelens kunnen krijgen voor elkaar. En ook de digitalisering speelt een rol: het is heel makkelijk om via het intranet een flirterig of romantisch berichtje te sturen.’

Hoe vaak die werkromances precies voorkomen, is niet helemaal duidelijk. In zijn boek citeert Lievens een rits onderzoeken, het ene al geloofwaardiger dan het andere. Van een Amerikaans onderzoek uit 2000 waaruit blijkt dat 42 procent van de werknemers een verhouding heeft op het werk (ook al geeft slechts 7 procent dat toe) tot een enquête die de Britse krant The Guardian in 2008 deed: een op de vier zou weleens met een collega in bed duiken.

Nele De Cuyper, professor Arbeids- en Organisatiepsychologie aan de KU Leuven, bevestigt dat er weinig (betrouwbaar) onderzoek is. ‘Om evidente redenen: mensen vinden het te privé om er openlijk over te praten. Het is dus zeer arbeidsintensief onderzoek. Jammer, want interessant is het zeker.’

Ook de bedrijven zelf zijn er nogal zwijgzaam over, weet Lievens uit ervaring. ‘In veel bedrijven is er wel een soort gedragscode rond relaties tussen collega’s, en dat werkt op zich al ontradend. Maar iemand ontslaan omdat hij een werkromance heeft, is bijna onmogelijk. Dat kan alleen als die relatie storend of contraproductief is voor de werksfeer, maar bewijs dat maar eens voor een rechtbank.’

Diabolische geliefden

Het valt dan wel moeilijk te verbieden, maar de boodschap van beide experts is duidelijk: bezint eer ge begint. ‘Er zijn een aantal belangrijke valkuilen’, zegt De Cuyper. ‘Zeker in de beginfase van zo’n relatie wordt er veel geroddeld. Daar moet je mee leren omgaan. De beste remedie is openheid: niet bij een eerste kus, maar wel zodra je beseft dat het ernstig wordt. En daarnaast kan ook de emotionele verbondenheid tussen geliefden het werk in de weg gaan staan. Soms ben je zo verliefd, dat je je hoofd niet meer koel kunt houden.

Een werkromance kan zo z’n voordelen hebben

Dat beaamt Lievens. ‘Als twee teamleden een relatie beginnen, kunnen zij een team binnen het team worden. Dan spreken we van “diabolische geliefden”. Daardoor kan een sfeer van rivaliteit ontstaan. In zo’n geval is het verstandig om over te stappen naar een andere afdeling in het bedrijf. Al is dat soms makkelijker gezegd dan gedaan: in een multinational is dat geen probleem, maar in een kmo met zeven werknemers ligt het moeilijker.’

En dan is er nog het grote cliché: de baas die zijn secretaresse tot maîtresse maakt. ‘Dat is zeker een gevaarlijke situatie’, zegt Lievens. ‘Als chef moet je een rolmodel zijn voor je bedrijf, met hoge ethische standaarden. Als je dan altijd uit eten gaat met je maîtresse, kan dat een negatieve uitstraling geven op jezelf en het hele bedrijf.’

Toch kan een werkromance zo z’n voordelen hebben, stelt Lievens. ‘Vaak werken geliefden harder: ze komen met plezier naar het werk en willen het roddelcircuit bewijzen dat ze zich wél voor de volle honderd procent inzetten voor hun team.’

Goed om te weten: de favoriete locaties voor intimiteit op het werk zijn het archieflokaal, de lift, de noodtrap en de bedrijfsbestelwagen. Minder populair zijn de toiletten en het bureau van de directeur. Tenzij die laatste betrokken partij is, vermoeden we.

Bron: knack.be