Een leven lang leren is van levensbelang

Inmiddels is het meer dan duidelijk. Onze arbeidsmarkt is volledig overspannen. En dit zal nog jaren zo blijven. Los van andere oorzaken is vergrijzing de belangrijkste oorzaak. Er zijn structureel meer banen dan mensen die een nieuwe baan zoeken. En er komen steeds meer banen waar andere opleidingen voor nodig zijn dan waar de meeste mensen voor opgeleid zijn. Een ontwikkeling die overigens al tientallen jaren geleden is voorspeld door demografen en andere minder wetenschappelijk onderbouwde toekomstvoorspellers. Maar zoals met meer onderwerpen is onze overheid er in geslaagd ook op dit onderwerp niet vooruit te regeren. Een ook in het bedrijfsleven werd niet voldoende geanticipeerd op de veranderingen in de arbeidsmarkt.

Om de crisis op de arbeidsmarkt nog enigszins het hoofd te bieden is het noodzakelijk dat werknemers hun leven blijven leren. Immers, onze maatschappij en de banen die daar bij horen veranderen in sneltreinvaart. Denk bij secretaresses bijvoorbeeld aan de steeds grotere invloed van automatisering en artificiële intelligentie. Toch is ook op dit gebied onze overheid erin geslaagd om er een zooitje van te maken. Waar tot 2 jaar gelden opleidingskosten nog fiscaal aftrekbaar waren (met een drempel) is vanaf dat moment de zogenoemde STAP-regeling in het leven geroepen. Gratis geld! dachten de opleiders, waardoor er aanbieders van allerlei schimmige signatuur uit de grond schoten als paddenstoelen op een regenachtige herfstdag. En zo kan iemand die voor € 1.000,- een training hondenfluisteraar wil volgen in de praktijk eerder aan de beurt zijn dan iemand die serieus in zichzelf en in een vak gerelateerde studie wil investeren. Als je al aan de beurt komt. Want met name in de eerste paar STAP-rondes was de techniek ook nog eens om te huilen waardoor veel mensen helemaal niet aan de beurt kwamen.

Er ligt voor het volgende kabinet een zeer serieuze opdracht om scholing van werknemers weer prominent op de politieke agenda te zetten. De initiatieven van de afgelopen jaren waren lachwekkend en sluiten niet aan bij wat nodig is. Er zal werk moeten worden gemaakt van de uitdaging om werknemers en hun vaardigheden te laten aansluiten op het hier en nu en wat de toekomst van ze vraagt. Tegelijkertijd moeten ook werkgevers veel meer werk maken van blijvend leren. De verantwoordelijk hiervoor ligt niet uitsluitend bij de overheid. Automatisering gaat niet de oplossing zijn. Slechts beperkt. En juist in een toekomst waarin automatisering belangrijker wordt is het dus van levensbelang voor bedrijven dan hun werknemers mee kunnen in deze verandering.

En dan de werknemer zelf, jij dus. Ook jij hebt een (eigen) verantwoordelijkheid om een leven lang te leren en je vaardigheden aan te laten blijven sluiten bij de eisen van deze tijd en van de toekomst. Je wil toch relevant blijven? Ga in gesprek met je werkgever. Laat jouw scholingsmogelijkheden niet alleen afhangen van het STAP-budget. € 1.000,- is mooi maar slechts een pleister op de wonde in de meeste gevallen. Stel je ontwikkeldoelen vast, samen met de werkgever en bouw een opleidingsplan als dit nodig is. Investeren in goede mensen is voor een werkgever altijd ‘goedkoper’ dan het werven van nieuwe mensen. Gelukkig lijkt dit besef steeds urgenter te worden. Tijd om aan de slag te gaan. STAP voor STAP komen we er wel!