Veranderde taalregels: Chique croquetten
Nou moe?! Eerst fout, nu goed: veranderde taalregels
Taal verandert. Soms gebeurt dat zonder dat jij als alerte taalgebruiker dat doorhebt. Je hebt de taalregels goed geleerd en alle Groene Boekjes goed bijgehouden; je bent ervan overtuigd dat je foutloos schrijft. Misschien sta je zelfs bij jouw collega’s bekend als de beste speller van de afdeling. En dan tóch blijkt er – ongemerkt, achter jouw rug om – iets veranderd te zijn, waardoor je wel degelijk taalfouten maakt.
Nou moe?!
In deze reeks belicht ik taalveranderingen die onbekend of heel recent zijn. Nieuwe taalregels die nog niet wijd en zijd doorgedrongen zijn. Het doel van deze serie is om jou te helpen je taalkennis up-to-date te krijgen, zodat je zelfverzekerd kunt blijven schrijven.
Aflevering 5: Chique croquetten
9 oktober was het Nationale Krokettendag. Vroeger moesten we croquette schrijven, denkt men vaak. Dat woord ziet er chique uit, hè? Maar …
❌fout!❌
Dubbel fout, zelfs.
- Het woord croquette is nooit een geaccepteerde Nederlandse spelling geweest.
- Het woord chique is hierboven fout gespeld.
Nou moe?!
De spelling croquette is Frans. Wij hebben dit woord wel uit het Frans overgenomen, maar meteen al in een ietwat vernederlandste spelling: croquet. Jarenlang was dit de enige juiste spelling van deze snack.
Maar de snackbarhouders vonden die q maar moeilijk. Zij gingen al gauw over tot de vereenvoudigde spelling kroket. Het heeft lang geduurd, maar in 1995 werd deze spelling dan toch eindelijk opgenomen in het Groene Boekje.
Snackbar versus restaurant
Veel mensen denken dat we vanaf die tijd de snack op twee manieren mogen spellen: kroket voor het simpele ‘krokant gefrituurde vleesstaafje’. En croquet voor de chiquere variant, verkrijgbaar in restaurants.
Maar nee. Misverstand. Beide woorden staan weliswaar in het Groene Boekje, maar croquet duidt niet iets eetbaars aan. Het is een spel, waarbij met houten hamers met lange steel een bal door een poortje wordt geslagen.
Eten versus spelen
Samenvattend: een kroket eet je en croquet speel je.
De fabrikanten Van Dobben en Kwekkeboom trekken zich hier overigens niets van aan. Zij willen echt uitstralen dat hun kroketten niet zomaar kroketten zijn, maar culinaire ‘croquetten’, dus echt ‘chique’!
En daarmee komen we op het volgende misverstand: dat je chic spelt als ‘chique’.
Chic – chique(r) – chicst
Zowel chic als chique komt probleemloos door elke spellingcheck. Maar er is altijd maar één van beide spellingen goed per context. Het zit zo.
Het grondwoord is chic:
Wat zie je er chic uit.
Je hebt een chic pak aan.
Als je het woord verbuigt, komt er een e achter (denk aan mooi, mooie).
Als je een e achter chic zet, krijg je ‘chice’ en daarin spreek je de c uit als s. Dat is hier ongewenst. Dus daarom is de verbogen vorm chique:
Wat een chique jas heb jij.
Je hebt een chique bril op.
Het is dus:
De kroket van Van Dobben is chic.
De kroket van Kwekkeboom is chiquer.
De kroket in dit sterrenrestaurant is het chicst.
Volgende aflevering
PS Iedereen denkt dat de kroket de meest gegeten snack in Nederland is, maar dat is niet zo. Een volgende aflevering van deze serie zal gaan over de nummer 1 meest gegeten snack in Nederland. Die is taalkundig namelijk ook heel interessant. Dus stay tuned.
Gratis training ter waarde van 1000 euro
Als secretaresse hecht je waarde aan correct Nederlands; dat moet in jouw beroep. Aan de ‘Nou moe?!’-artikelen in deze reeks zie je dat je eigenlijk nooit achterover kunt leunen, maar dat je echt moeite moet stoppen in het fris en up-to-date houden van je taalkennis. Elke serieuze secretaresse volgt regelmatig een taaltraining. Jij toch ook? De overheid geeft je hier per kalenderjaar 1000 euro voor. Heb je dat bedrag dit jaar nog niet gekregen? Grijp dan nu je laatste kans! Vraag vóór dinsdag 1 november een Alfabetatraining aan. Het mooie is: je volgt de training pas volgend jaar, je betaalt niets en je zit nergens aan vast.
Gratis Alfabetatraining ter waarde van 1000 euro
Geschreven door Mieke Winnubst, directeur en trainer bij Alfabeta Tekst en Training.
Alfabeta verzorgt schrijftrainingen en opfriscursussen spelling en grammatica door het hele land. Live en online, fysiek en via Zoom en e-learning. Onze trainingen zijn anders dan anders; ze zijn laagdrempelig, leerzaam, luchtig en leuk. Deelnemers zijn zo enthousiast, dat we al jaren achtereen worden verkozen tot Beste Opleider van Nederland uit meer dan 8500 opleidingsinstituten.
Je kunt proeven van de Alfabeta-aanpak tijdens gratis minitrainingen en quizzen. Zo geeft Mieke korte lunchwebinars waarin ze een taalregel of ezelsbrug behandelt, samen met de deelnemers oefent en met een Kahootquiz als afsluiter. Luchtig en leuk, terwijl je er ook echt iets van opsteekt. Doe je mee? Aanmelden kan via deze link.
Eerder verscheen in deze reeks:
- Aflevering 1: De reizigers wordt/worden verzocht
- Aflevering 2: Een van de mensen die meedoet/meedoen
- Aflevering 3: Groter als
- Aflevering 4: Wie, wat, handvat?
Mieke is zelf ook helemaal gek van spelling en grammatica. Zij beheert de enige community die er bestaat rondom de Nederlandse taal: “LOS met taal”. LOS staat voor Leren, Oefenen en Spelen met het Nederlands. In deze Facebookgroep van taalliefhebbers en professionals houden we samen op een superleuke manier onze taalkennis fris. Kom je kijken?
Volg ons