Aan de slag met eindredactie – 5 vragen die jij jezelf moet stellen

door Ingeborg · 26 oktober 2020

Word jij wel eens gevraagd om naar een tekst te kijken? Volgens Marjolein de Jong zijn ondersteuners zeer geschikt voor het uitvoeren van de eindredactie. Onlangs schreef ze en boek waarin vijf vragen onder de loep genomen worden om als eindredacteur aan jezelf te stellen.

Marjolein de Jong is schrijver, trainer en coach. Ze schreef onder andere Notuleren, zo doe je dat! en bracht recentelijk haar boek Aan de slag met eindredactie uit.

Eindredactie: een hot topic voor managementondersteuners

In tegenstelling tot managers, die voornamelijk gericht zijn op wát de inhoud van hun
boodschap is, richten ondersteuners zich ook op hóe deze inhoud verwoord is. Een boodschap komt hierdoor beter over. Ook ontzorg je daarmee managers en leidinggevenden en je kan je het boek van Marjolein de Jong wordt daarom ook aandacht besteed aan de spelling van werkwoorden en waarom iets goed of fout is.

Marjolein de Jong

Waarom zijn managementondersteuners geschikt voor eindredactie?

Marjolein de Jong merkt tijdens haar trainingen dat ondersteuners het vanuit hun rol prettig vinden om op taalgebied advies en ondersteuning te bieden. Ze willen hun manager behoeden voor eventuele blunders. Doordat ondersteuners meestal wat verder van het onderwerp afstaan kunnen ze met andere ogen naar de tekst kijken. Deze objectieve blik helpt om er een correcte en goedlopende tekst van te maken. Denk aan bijvoorbeeld e-mails, rapporten, prestaties en brieven. Houd daarbij voor ogen dat een tekst duidelijk, correct en aantrekkelijk moet zijn en maak je lezer nieuwsgierig om verder te lezen.

Welke aanpak hanteer jij?

Dé aanpak is om je goed voor te bereiden. Duik niet direct een tekst in en ga niet direct een tekst verbeteren, maar beantwoord eerst vijf vragen (zie kader). Vraag wat er van je verwacht wordt, wat de boodschap van de schrijver is en hoeveel tijd je hebt voor de klus. Lees dan de tekst goed door. De vragenlijst zal je vervolgens helpen om de opdracht zo goed mogelijk uit te voeren.

Essentieel bij redigeren

Redigeren is een tekst herschrijven zodat de tekst beter leesbaar, begrijpelijker en aantrekkelijker wordt. De lezer moet zich aangesproken voelen en getriggerd worden om door te lezen.

Let op: het belangrijkste bij redigeren is dat je de schrijver in zijn waarde laat. Gebruik geen onpersoonlijke zinnen, zoals: ‘uw verzoek wordt in behandeling genomen’. Voeg in plaats daarvan een onderwerp aan de zin toe: ‘wij nemen uw verzoek in behandeling’. Let er maar eens op hoe vaak je werkwoorden zoals ‘worden’ of ‘zullen’ tegenkomt in teksten.

Tips van Marjolein de Jong

Zorg ervoor dat de lezer je tekst wíl lezen. Als de tekst niet aantrekkelijk of toegankelijk is kan de tekst net zo goed ongeschreven blijven. Als eindredacteur moet je zelf kunnen bepalen of een tekst goed aansluit op de lezer. Dat is misschien nog wel belangrijker dan spelfouten.

De vijf vragen die jij jezelf moet stellen als eindredacteur

Wat is de aanleiding?  Er is altijd een reden of aanleiding voor het schrijven van een tekst. Reageer je op iets? Heb je en verzoek? Wil je iets toelichten?
Wat is het doel?  Vraag aan jezelf wat je de schrijver wil vertellen. Vind je dat de lezer iets moet doen of iets moet weten? Oftewel: is het doel om de lezer te informeren, aan te sporen of te overtuigen?
Wie is de lezer?  Breng in beeld voor wie de tekst bedoeld is, wie de tekst gaat lezen en wat hij of zij weet over dit onderwerp
Wat is de relatie tussen de schrijver en de lezer?  Wat kan je zeggen over de relatie? Zijn het bijvoorbeeld collega’s of vakgenoten? Kennen ze elkaar, of juist niet?
Heb je aan de vijf W’s gedacht?  Worden de vijf W’s over het onderwerp beantwoord in de tekst?