Handige taalweetjes, deel 2: wat is juist?

Je kent het vast wel. Je bent lekker bezig met een e-mail, een verslag of een appje en ineens slaat de twijfel toe: is het teveel of te veel? Weleens of wel eens? En hoe zit het eigenlijk met relaxt en relaxed? Die kleine taalinstinkers kunnen je zomaar uit je flow halen. Maar geen paniek, wij helpen je uit de brand! In dit artikel vind je een handige gids vol herkenbare voorbeelden en slimme ezelsbruggetjes. Zo schrijf je voortaan zonder twijfel foutloze teksten.

Relaxed of relaxte: wanneer gebruik je welke vorm?

Sommige Engelse leenwoorden zorgen in het Nederlands voor verwarring. Relaxed en relaxt zijn hier goede voorbeelden van. Hoewel ze allebei met ontspanning te maken hebben, gebruik je ze in verschillende contexten. Maar hoe weet je welke vorm je nodig hebt?

Hierbij een handig overzicht:

• Als werkwoord: “Hij relaxt graag op zondag.” (Hij is bezig met relaxen.)
• Als bijvoeglijk naamwoord (onverbogen): “Ik vond je niet zo relaxed toen je bij ons werkte.” (Je was niet ontspannen.)
• Als bijwoord: “Nadat het hoge woord eruit was, waren jullie heel relaxed.” (Jullie voelden je opgelucht en ontspannen.)
• Als bijvoeglijk naamwoord (verbuigd): “Wij hadden een relaxte vakantie.” (Onze vakantie was heerlijk ontspannen.)
• In een zakelijke context: “De directiesecretaresse bleef relaxed tijdens de hectische vergadering en hield het overzicht.” (Ze bleef kalm en professioneel.)

Waarom?

Woorden die uit het Engels komen en eindigen op -ed gedragen zich niet altijd hetzelfde in het Nederlands. Sommige woorden, zoals geüpdatet, krijgen een vervoeging, terwijl andere, zoals relaxed, een uitzondering vormen.

Schrijf je ‘Super leuk’ of ‘superleuk’?

Je hoort vast weleens vaker: superleuk, supermooi, superinteressant. Maar schrijf je dit soort woorden nou aan elkaar of los? Dit is hoe het werkt:

• Correct: Superleuk (aan elkaar) is de juiste spelling.
• Soms acceptabel: Super leuk (los geschreven) kan in informele communicatie, bijvoorbeeld als je in een appje enthousiast iets benadrukt.
• Zakelijk voorbeeld: “De presentatie was superleuk en informatief, de klant was erg enthousiast!”

Waarom?

Samenstellingen met super- schrijf je bijna altijd aan elkaar. Denk aan supermooi, supersterk en superhandig. Een uitzondering is als super echt een zelfstandig naamwoord is, zoals in: “Dat is echt super, leuk!” Hier bedoel je super op zichzelf als een soort uitroep.

Tip: Twijfel je? Schrijf het woord aan elkaar als het een eigenschap versterkt.

Typefout of typfout? Welke spelling is juist?

Beide varianten zijn toegestaan volgens de officiële spelling, maar typfout ligt wat meer voor de hand.

Waarom?

Het woord typefout is samengesteld uit type en fout. Oorspronkelijk betekende type een gegoten letter, en een typefout zou dus verwijzen naar een verkeerde letter in een zetsel. Het is ook mogelijk dat type afkomstig is van het Engelse werkwoord to type.

Een voordeel van typfout is dat de spelling automatisch de juiste uitspraak tiepfout oproept. De spelling met type zou een andere uitspraak kunnen suggereren, zoals tiepuh-fout.

Extra weetje: In België wordt tikfout soms als alternatief gebruikt, maar in Nederland is typefout de gangbare term.

Is het weleens of wel eens? Wanneer schrijf je wat?

Dit is een klassieker! De woorden weleens en wel eens lijken hetzelfde te betekenen, maar er is een klein verschil in gebruik.

• Weleens (aan elkaar) betekent: ooit, soms, een keer.
  • Voorbeeld: “Heb jij weleens een vergadering geleid?” (Heb jij dat ooit gedaan?)
• Wel eens (los geschreven) gebruik je als je ergens nadruk op wilt leggen of bij een uitdrukking.
  • Voorbeeld: “Ik ben wél eens naar een groot congres geweest.” (Wel degelijk eens.)
  • Voorbeeld: “Wij worden het samen wel eens.” (We komen tot overeenstemming.)

Teveel of te veel? Hoe onthoud je het?

Hierbij een simpele truc:

• Te veel (los geschreven) is correct als je het kunt vervangen door te weinig.
  • Voorbeeld: “Er stond te veel tekst in de presentatie.” (Er stond ook te weinig tekst in de presentatie kunnen zeggen? Dan schrijf je het los!)
• Teveel (aan elkaar) gebruik je als zelfstandig naamwoord.
  • Voorbeeld: “Het teveel aan informatie maakte de presentatie onduidelijk.” (Hier is teveel een zelfstandig naamwoord en betekent ‘overschot’.)

Ezelsbruggetje: Kun je in plaats van te veel ook te weinig schrijven? Dan schrijf je het los!

Het correct gebruiken van woorden zoals relaxt of relaxed kan een groot verschil maken in hoe professioneel en helder je teksten overkomen. Door deze simpele regels en ezelsbruggetjes toe te passen, zorg je ervoor dat jouw berichten en e-mails niet alleen foutloos, maar ook professioneel overkomen.

Meer taaladvies nodig?

Neem ook een kijkje bij een van onderstaande artikelen:

• Wanneer gebruik je dan, en wanneer gebruik je als?
• Hoofdletter na een dubbele punt: zo zit het écht!
• Twijfel jij ook weleens over het vervoegen van werkwoorden?
• Efficiënt communiceren: veelgebruikte zakelijke afkortingen

Cursus Spelling & Grammatica nodig?

Bekijk de mogelijkheden bij Alfabeta om je schrijfvaardigheid verder te verbeteren!