Veranderde taalregels: wie, wat, handvat?

Nou moe?! Eerst fout, nu goed: veranderde taalregels

Taal verandert. Soms gebeurt dat zonder dat jij als alerte taalgebruiker dat doorhebt. Je hebt de taalregels goed geleerd en alle Groene Boekjes goed bijgehouden; je bent ervan overtuigd dat je foutloos schrijft. Misschien sta je zelfs bij jouw collega’s bekend als de beste speller van de afdeling. En dan tóch blijkt er – ongemerkt, achter jouw rug om – iets veranderd te zijn, waardoor je wel degelijk taalfouten maakt.

Nou moe?!

In deze reeks belicht ik taalveranderingen die onbekend of heel recent zijn. Nieuwe taalregels die nog niet wijd en zijd doorgedrongen zijn. Het doel van deze serie is om jou te helpen je taalkennis up-to-date te krijgen, zodat je zelfverzekerd kunt blijven schrijven.

Aflevering 4: wie, wat, handvat?

Er gebeurt van alles in Spellingland, veelal achter onze rug om. Ineens verschijnen er spellingswijzen in het woordenboek en/of in het Groene Boekje, die altijd taboe waren. Je hebt altijd een rode streep door een bepaalde spelling of uitdrukking gekregen en puntenaftrek, terwijl dit op een goede dag ineens zomaar tóch in de geaccordeerde woordenlijsten verschijnt.

Nou moe?!

Dit is bijvoorbeeld gebeurd met de uitdrukking Wie schetst mijn verbazing. Steeds meer mensen gingen zeggen en schrijven Wat schetst mijn verbazing. Inmiddels is deze variant opgenomen in de Dikke Van Dale. Er staat nog wel ‘informeel’ bij, maar je mag tegenwoordig dus kiezen tussen wie en wat.

In de taalcommunity “LOS met taal” plaatsten we een poll waarin we naar de voorkeur vroegen van de LOS-leden. Maar liefst 76% koos voor de variant met ‘wat’. Verrassend!

Voorzichtig

Toch zou ik nog voorzichtig zijn met Wat schetst mijn verbazing, omdat er nog veel taalgebruikers rondlopen die de versie met wie ingeprent hebben gekregen. Lang niet iedereen weet van deze taalverandering! Ook de aanduiding ‘informeel’ in het woordenboek geeft aan dat Wat schetst mijn verbazing nog niet algemeen geaccepteerd taalgebruik is.

Handvat(t)en

Hetzelfde is gebeurd met het meervoud van handvat. Mensen met taalgevoel en een goede grammaticale opvoeding weten dat dit handvatten moet zijn. Immers, ‘vat’ in handvat refereert aan het werkwoord ‘vatten’, vastpakken. Het heeft niets te maken met het zelfstandig naamwoord vat met meervoud vaten.

Toch wordt sinds jaar en dag de meervoudsvorm handvaten gezegd en opgeschreven. En wie/wat (😉) schetst mijn verbazing? Dit woord is ineens opgenomen in zowel de Dikke Van Dale als in het Groene Boekje! Nu mogen dus beide: handvatten én handvaten.

Wederom: voorzichtig

Toch geef ik hierbij dezelfde waarschuwing als bij Wat schetst mijn verbazing. Er zijn nog erg veel taalgebruikers die handvaten afkeuren. Zij weten niet dat deze vorm inmiddels is goedgekeurd. Gebruik dus liever handvatten.

Samenvattend:

Wie schetst mijn verbazing en Wat schetst mijn verbazing zijn beide goed. Maar de voorkeur heeft nog de variant met wie.

Handvat heeft als voorkeurs-meervoudsvorm handvatten, maar de variant handvaten mag tegenwoordig ook. Maar omdat nog niet iedereen weet dat deze vorm goedgekeurd is, gebruik je in officiële teksten liever handvatten.

Gratis training ter waarde van 1000 euro

Als secretaresse hecht je waarde aan correct Nederlands; dat moet in jouw beroep. Aan de ‘Nou moe?!’-artikelen in deze reeks zie je dat je eigenlijk nooit achterover kunt leunen, maar dat je echt moeite moet stoppen in het fris en up-to-date houden van je taalkennis. Elke serieuze secretaresse volgt regelmatig een taaltraining. Jij toch ook? Wist je dat je deze week weer STAP-subsidie kunt aanvragen voor een gratis Alfabetatraining ter waarde van 1000 euro? Donderdag 1 september gaat de STAP-subsidiepot open. Voor welke training schrijf jij je in? Klik hieronder voor de mogelijkheden.

Gratis Alfabetatraining ter waarde van 1000 euro

Geschreven door Mieke Winnubst, directeur en trainer bij Alfabeta Tekst en Training.

Alfabeta verzorgt schrijftrainingen en opfriscursussen spelling en grammatica door het hele land. Live en online, fysiek en via Zoom en e-learning. Onze trainingen zijn anders dan anders; ze zijn laagdrempelig, leerzaam, luchtig en leuk. Deelnemers zijn zo enthousiast, dat we al jaren achtereen worden verkozen tot Beste Opleider van Nederland uit meer dan 8500 opleidingsinstituten.

Je kunt proeven van de Alfabeta-aanpak tijdens gratis minitrainingen en quizzen. Zo geeft Mieke korte lunchwebinars waarin ze een taalregel of ezelsbrug behandelt, samen met de deelnemers oefent en met een Kahootquiz als afsluiter. Luchtig en leuk, terwijl je er ook echt iets van opsteekt. Doe je mee? Aanmelden kan via deze link.

Eerder verscheen in deze reeks:

• Aflevering 1: De reizigers wordt/worden verzocht
• Aflevering 2: Een van de mensen die meedoet/meedoen
• Aflevering 3: Veranderde taalregels: aflevering 3: groter als

Mieke is zelf ook helemaal gek van spelling en grammatica. Zij beheert de enige community die er bestaat rondom de Nederlandse taal: “LOS met taal”. LOS staat voor Leren, Oefenen en Spelen met het Nederlands. In deze Facebookgroep van taalliefhebbers en professionals houden we samen op een superleuke manier onze taalkennis fris. Kom je kijken?