Zo neem je in 2021 het heft in eigen hand

Het afgelopen jaar was een jaar van vrijheidsbeperking, onzekerheid en wanorde. Ook in 2021 zal de coronacrisis nog onder ons zijn. Hoe kan je de moed erin houden? Twee experts bieden inzicht in hoe je regisseur wordt van jouw leven.

De wereld is in de afgelopen maanden ingrijpend veranderd. Door sociale afstand zijn we teruggeworpen op onszelf. Door alle lagen van de bevolking heerst er onzekerheid omtrent behoud van werk, gezondheid en sociale structuren. Desondanks biedt de coronacrisis ook ruimte voor reflectie. Start je 2021 met een afwachtende houding, of neem je het heft in eigen hand? Goed nieuws: persoonlijk leiderschap kun je ontwikkelen en het helpt je in tijden van corona.

Onlangs is het boek De vrijheid om voluit te leven van coach en auteur Jacqueline Wiener verschenen. In dit boek nodigt zij lezers uit tot natuurlijk leiderschap, oftewel leven vanuit je ware natuur en jezelf leiden. De coronacrisis heeft haar werk als teamcoach abrupt stilgelegd, maar Jacqueline richtte haar aandacht op wat wél kon. Het schrijfproces van haar boek kwam daardoor in een stroomversnelling.

Jacqueline Wiener

“Natuurlijk leiderschap betekent voor mij bewust zijn van wie je ten diepste bent, wat je nodig hebt en daarnaar handelen, ongeacht de omstandigheden”, zegt Jacqueline. “Wij richten ons vaak vooral op de buitenwereld en vergeten daarbij onszelf. Zo focussen veel mensen in deze coronatijd op wat niet meer kan, maar daar word je niet gelukkiger van. Door te weten wat jij nodig hebt en wat je kunt doen, heb je invloed op je eigen leven en neem je daar ook verantwoordelijkheid voor. We hebben altijd een keuze hoe we omgaan met externe omstandigheden.”

Beperkingen als mogelijkheid om jezelf te ontwikkelen

Psycholoog en coach Roos Woltering ziet de beperkingen die de crisis met zich meebrengt als een mogelijkheid voor het ontwikkelen van wat zij persoonlijk leiderschap noemt. “De crisis werpt ons noodgedwongen terug op onszelf. Een mooie tijd om je aandacht naar binnen te richten en te voelen: wat is essentieel voor mijn welzijn? Misschien ben je juist heel blij met het wegvallen van bepaalde activiteiten of contacten. Veel mensen hebben immers sociale contacten uit verplichting. Daarom kan gebrek aan sociale contacten veel inzicht opleveren. Dan realiseer je je des te beter welke mensen en activiteiten belangrijk voor je zijn en welke niet.

Roos Woltering

Verruim de kennis over jezelf

Roos ziet zelfkennis als de eerste stap naar persoonlijk leiderschap. Ter illustratie citeert ze de filosoof Søren Kierkegaard: het leven moet voorwaarts geleefd worden, maar achterwaarts begrepen. “Als je weet hoe je bent geworden wie je nu bent, ontstaat er ruimte om te veranderen. Daarbij vind ik het belangrijk om naar jezelf te kijken met eerlijkheid en mildheid.

Jacqueline: “Je blik naar binnen richten kan soms confronterend zijn, en veel mensen willen liefst zo snel mogelijk weg van vervelende gevoelens. Maar juist dat knagende gevoel is een waardevolle richting gever. Als je echt de ruimte neemt om met je aandacht naar binnen te gaan, dan wordt het onrustige gevoel minder. Vaak weet je daarna wel wat je nodig hebt of moet doen. Dat lucht op en het brengt je verder.”

Breng je geheimen aan het licht

Stilstaan bij je binnenwereld kan een gevoel van kwetsbaarheid geven. Jezelf accepteren en uiten wat je nodig hebt, dat vinden mensen vaak eng. Volgens Jacqueline is kwetsbaarheid juist een kracht. “Ik zie zo veel mensen afdrijven van wie ze werkelijk zijn. Je hebt vaak zelf niet door dat je vooral tegemoet wilt komen aan de verwachtingen van anderen. En voor de ondersteuner is het juist een kwaliteit om aan de verwachtingen en behoeften van anderen te voldoen. Maar juist daarom is het belangrijk om bewust te zijn van wat je zelf nodig hebt, te weten wanneer je over jouw grenzen gaat, wat je valkuilen zijn en hoe je daar anders mee kunt omgaan. Zo lukt het je om dicht bij jezelf te blijven, er helemaal te durven zijn, in verbinding met jezelf en met de ander. Juist in die verbinding ben je krachtig.”

Roos spreekt over het belang van wat zij zelfonthulling noemt. “Persoonlijk leiderschap gaat voor mij ook over de moed om datgene waar je tegenaan loopt in contact met de ander te benoemen. En dat je de dingen die je van jezelf afwijst ook durft te laten zien. Psychotherapeut Carl Rogers zei terecht: ‘Het meest persoonlijke is tevens het meest universele.’ Als je dat beseft, is zelfonthulling minder beladen. Als een cliënt een groot geheim onthult, dan zie ik opluchting. Schaamte en schuld verdwijnen dan naar de achtergrond, zelfvertrouwen groeit.”

Het kind in jezelf onder ogen komen

Roos vindt zelfvertrouwen cruciaal om je leven sturing te geven. “Het is belangrijk om te ervaren dat je jezelf ook redt als iets je niet zo goed afgaat. Je valt, maar weet dat je ook weer kunt opstaan. Soms is zelfvertrouwen niet intrinsiek gefundeerd, maar aangeleerd. Dan hebben mensen stevige huizen gebouwd op rollende vaten. In die gevallen moet je teruggaan naar de basis, naar de identiteit die heel wankel is. Dan moeten we het kleine jongetje of het kleine meisje onder ogen zien, en kijken wat heling vraagt.”

Jacqueline stelt dat mensen hun zelfvertrouwen vaak afhankelijk maken van de omgeving. “Zelfvertrouwen gaat over werkelijk kunnen vertrouwen op jezelf. Zelfvertrouwen is het accepteren van alles wat in jou zit, zowel je sterke als je zwakke kanten. Erop vertrouwen dat jij kunt omgaan met wat er op jouw pad komt, maakt de weg vrij om meer te genieten én succesvol te zijn.”

Bang zijn en het toch doen

Zonder moed geen zelfsturing. Jezelf kennen en je waarachtig uitspreken vereist nu eenmaal lef, stelt Jacqueline. Roos benadrukt dat moed niet hetzelfde is als onbevreesdheid, integendeel. “Moedig zijn is bang zijn, en het toch doen. Natuurlijk, er zijn dingen waar je bang voor bent die niet goed voor je zijn. Maar er zijn ook zaken die je vreest, waarvan je gelukkiger wordt als je ze toch doet. Persoonlijk leiderschap betekent ook kiezen wat goed voor je is, ook al ben je bang.”

Benieuwd naar de beste artikelen van Management Support in 2020? De beste artikelen zijn gebundeld in één gratis digitale uitgave. Download hier het beste van 2020.