Taalfouten die bijna iedereen maakt, deel 4

Het blijft een lastige kwestie: moet je nu gebeurt of gebeurd schrijven? En hoe zit het met meld en meldt? Kleine twijfels kunnen al snel tot slordige fouten leiden, en voordat je het weet, oogt je tekst minder professioneel dan je zou willen. Gelukkig zijn er handige trucjes om dit probleem voorgoed op te lossen! Lees snel verder.

Wanneer gebruik je “gebeurt” en wanneer “gebeurd”?

Veel mensen twijfelen of ze gebeurt of gebeurd moeten schrijven. Dit komt doordat het ene woord een persoonsvorm is en het andere een voltooid deelwoord.

Gebeurt (met -t): tegenwoordige tijd

“Gebeurt” is de tegenwoordige tijd van het werkwoord gebeuren. Je gebruikt dit als het onderwerp het, dat of wat is.

Voorbeelden:

• Heb je door wat er gebeurt?
• Het gebeurt vaker dan je denkt.
• Dat gebeurt nu eenmaal.

Testmethode: Zet de zin in de verleden tijd. Als het werkwoord verandert, is het een persoonsvorm en moet het op een -t eindigen.

• Heb je door wat er gebeurt? → Had je door wat er gebeurde? (verandering = persoonsvorm)
• Het gebeurt vaak. → Het gebeurde vaak. (verandering = persoonsvorm)

Gebeurd (met -d): voltooid deelwoord

“Gebeurd” is een voltooid deelwoord en staat altijd met een hulpwerkwoord zoals is, was, heeft, zou.

Voorbeelden:

• Wat is er gebeurd?
• Dat had niet mogen gebeuren, maar het is toch gebeurd.
• Er is iets vreemds gebeurd.

Testmethode: Haal het hulpwerkwoord weg. Als de zin dan niet klopt, weet je dat gebeurd correct is.

• Wat is er gebeurd? → “Wat gebeurd?” Niet correct → gebeurd moet een voltooid deelwoord zijn.

Wat is een voltooid deelwoord?

Een voltooid deelwoord geeft aan dat een handeling is afgerond. Dit werkwoordsvorm staat altijd in combinatie met een hulpwerkwoord zoals hebben, zijn of worden.

Voorbeelden:

• Ik heb de e-mail verstuurd.
• De vergadering is gestart.
• De bestanden zijn verwijderd.

Hoe herken je een voltooid deelwoord?

• Het verandert niet als je de zin in een andere tijd zet.
• Er staat meestal een hulpwerkwoord bij.

Test: “De vergadering gestart”  → Dit klopt niet, want is ontbreekt.

Twijfel je tussen een -t of -d? Gebruik ’t ex-kofschip!

Vind je het lastig om te bepalen of een voltooid deelwoord op -t of -d eindigt? Geen zorgen! Er is een handig ezelsbruggetje dat je daarbij helpt: ’t ex-kofschip.

Stap 1: Bepaal de stam van het werkwoord

De stam is de ik-vorm van het werkwoord in de tegenwoordige tijd.

• werken → ik werk
• melden → ik meld
• reizen → ik reiz

Heb je de stam? Dan gaan we door naar de volgende stap!

Stap 2: Eindigt de stam op een letter uit ’t ex-kofschip?

Regel 1: Als de laatste letter van de stam in ’t ex-kofschip zit óf een Engelse sisklank is (zoals finishen en checken), eindigt het voltooid deelwoord op -t.

Voorbeelden:

Regel 2: Staat de laatste letter van de stam niet in ’t ex-kofschip? Dan eindigt het voltooid deelwoord op -d.

Voorbeelden:

Test jezelf:

Twijfel je? Zet het werkwoord in de verleden tijd. Als de verleden tijd eindigt op -de, krijgt het voltooid deelwoord een -d.

• Ik meldde → gemeld
• Ik werkte → gewerkt

Engelse werkwoorden: let op!

Engelse werkwoorden worden net als Nederlandse werkwoorden vervoegd, maar soms ziet het er gek uit. Dit zijn een paar voorbeelden:

Let op! Woorden zoals downloaden en printen volgen ook deze regels:

• Ik heb het bestand gedownload.
• De factuur is geprint.

Met deze regels en voorbeelden hoef je nooit meer te twijfelen over -t of -d. Makkelijk toch?

Twijfel je vaker over de juiste spelling?

Bekijk ook een van onderstaande artikelen of volg een cursus bij Anka Taalacademie!

• Wanneer gebruik je dan, en wanneer gebruik je als?
• Twijfel jij ook weleens over het vervoegen van werkwoorden?